Το ραιβόκρανο, η πλάγια δηλαδή κλίση του αυχένα, μπορεί να εμφανιστεί σε όλες τις ηλικίες και έχει διαφορετική αιτιολογία. Κλινικά εμφανίζεται με κλίση της κεφαλής και του αυχένα στα πλάγια.  Η ετυμολογία της λέξης προέρχεται από τα συνθετικά ραιβό και κρανίο, που σημαίνει «στραβό κρανίο».

Το συγγενές μυϊκό ραιβόκρανο εμφανίζεται στα νεογέννητα με συχνότητα 1/300 γεννήσεις περίπου και είναι μια ακούσια σύσπαση των μυών της περιοχής του αυχένα, που αναγκάζει το μωρό να κρατάει το κεφάλι, ή το λαιμό του, σε πλάγια κάμψη, με το πηγούνι του να στρέφεται προς την αντίθετη πλευρά.

Συνηθέστερη αιτία στα νεογέννητα είναι ο τραυματισμός, ή η βράχυνση (κόντεμα) του στερνοκλειδομαστοειδούς μυός, που είναι πολύ σημαντικός μυς για τη στήριξη και την κίνηση της κεφαλής. Ο τραυματισμός μπορεί να προκληθεί κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, εξαιτίας της κακής θέσης του μωρού στη μήτρα. Επίσης, κατά τη διαδικασία του τοκετού, όπου ο μυς τραυματίζεται στην προσπάθεια εξώθησης, κυρίως όταν η εγκυμονούσα έχει στενή λεκάνη, ή το παιδί δεν κατεβαίνει με το κεφάλι. Σχετικά συχνότερα παρατηρείται το ραιβόκρανο σε περιπτώσεις δίδυμης κύησης, όπου το μωρό που βγαίνει πρώτο τραυματίζει το αδερφάκι του με τα πόδια στην προσπάθεια εξώθησης.

Η παθολογική αυτή κατάσταση αναγνωρίζεται από το εξόγκωμα που υπάρχει στην πλευρά του βραχυμένου, ή τραυματισμένου μυός. Επίσης το βρέφος δε μπορεί να παρακολουθήσει κινήσεις και από τις δύο πλευρές.

Η πάθηση έχει καλή πρόγνωση, αν αντιμετωπιστεί έγκαιρα. Αλλιώς θα μπορούσε να οδηγήσει σε δευτερογενή προβλήματα, όπως ασυμμετρία στο πρόσωπο και στο κεφάλι και σε πλαγιοκεφαλία Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να εξεταστεί από εξειδικευμένο ιατρό γιατί μπορεί να υποκρύπτονται νευρομυϊκές, ή άλλες παθήσεις.

Οι περισσότερες περιπτώσεις ανταποκρίνονται καλά στη συντηρητική αγωγή και σπάνια φθάνουν σε μεγαλύτερη ηλικία χωρίς να έχει αποκατασταθεί το ραιβόκρανο. Πολύ λίγα περιστατικά, αναφέρονται στη διεθνή βιβλιογραφία, ενηλίκων που να έχουν χειρουργηθεί από μυϊκό ραιβόκρανο που το είχαν από βρέφη. Στις παρακάτω εικόνες βλέπουμε ένα τέτοιο σπάνιο περιστατικό από το αρχείο ασθενών του κ. Ανδρέα Μοράκη (προεγχειρητικά και άμεσα μετεγχειρητικά).

Σε μεγαλύτερα παιδιά και στους ενήλικες μόλις εμφανιστεί ραιβόκρανο θα πρέπει να γίνει εξέταση από έμπειρο στις παθήσεις αυτές της σπονδυλικής στήλης ιατρό, γιατί μπορεί να υποκρύπτεται κάποια σοβαρή πάθηση και γιατί όσο πιο γρήγορα ξεκινήσει η αντιμετώπιση, τόσο πιο ανώδυνα θα λυθεί το πρόβλημα.