Οι μυοσκελετικές παθήσεις (ΜΣΠ), δηλαδή οι παθήσεις του μυοσκελετικού συστήματος που συνοδεύονται από συμπτώματα σε: οστά, αρθρώσεις, τένοντες, συνδέσμους, νεύρα, μεσοσπονδύλιους δίσκους, αιμοφόρα αγγεία κ.α. και επηρεάζουν την κίνηση του ανθρώπινου σώματος, συχνά σχετίζονται με την εργασία.

Εκατομμύρια εργαζόμενοι σε όλο τον κόσμο πάσχουν από μυοσκελετικές παθήσεις, το δε κόστος που συνεπάγονται οι εν λόγω διαταραχές για τους εργοδότες ανέρχεται σε δισεκατομμύρια ευρώ. Η αντιμετώπιση των ΜΣΠ συμβάλλει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των εργαζομένων, όμως ταυτόχρονα συνεπάγεται οφέλη και για τις επιχειρήσεις.

Οι μυοσκελετικές παθήσεις προσβάλλουν συνήθως τη ράχη, τον αυχένα, τους ώμους και τα άνω άκρα, αλλά μπορεί να εκδηλωθούν και στα κάτω άκρα. Περιλαμβάνουν κάθε βλάβη, ή διαταραχή των αρθρώσεων, ή άλλων ιστών.  Τα προβλήματα υγείας κυμαίνονται από τις ελαφρές ενοχλήσεις και τους πόνους, έως τις σοβαρές ασθένειες που απαιτούν τη διακοπή της εργασίας, ή την υποβολή σε θεραπευτική αγωγή. Σε πιο χρόνιες περιπτώσεις, ενδέχεται να οδηγούν σε αναπηρία και να επιβάλλουν την αποχώρηση από την εργασία, ή την αλλαγή εργασιακού περιβάλλοντος.

Οι δύο κύριες ομάδες ΜΣΠ είναι οι πόνοι της ράχης/τραυματισμοί της σπονδυλικής στήλης και οι διαταραχές των άνω άκρων που σχετίζονται με την εργασία (πιο γνωστές ως «κακώσεις λόγω επαναλαμβανόμενης καταπόνησης»).

Αίτια ΜΠΣ στην εργασία

Οι περισσότερες μυοσκελετικές παθήσεις που σχετίζονται με την εργασία αναπτύσσονται με την πάροδο του χρόνου. Συνήθως οι ΜΣΠ δεν οφείλονται σε μία μόνο αιτία, αλλά στο συνδυασμό διαφόρων παραγόντων. Μεταξύ των σωματικών αιτιών και των παραγόντων κινδύνου εντός του χώρου εργασίας περιλαμβάνονται:

• ο χειρισμός φορτίων, ιδίως κατά τη στροφή και την κάμψη του κορμού
• οι επαναλαμβανόμενες κινήσεις, ή οι κινήσεις που απαιτούν δύναμη
• οι επίπονες και οι στατικές στάσεις του σώματος
• οι κραδασμοί, ο ανεπαρκής φωτισμός, ή τα εργασιακά περιβάλλοντα με συνθήκες ψύχους
• η ταχύρρυθμη εργασία
• η παρατεταμένη καθιστική εργασία, ή η ορθοστασία στην ίδια θέση

Ολοένα και περισσότερα στοιχεία συνδέουν τις ΜΣΠ με ψυχοκοινωνικούς παράγοντες κινδύνου (ιδίως σε συνδυασμό με σωματικούς κινδύνους), όπως:

• υψηλές απαιτήσεις εργασίας, ή χαμηλός βαθμός αυτονομίας
• χαμηλός βαθμός ικανοποίησης από την εργασία

Δεν υπάρχει μία και μόνη λύση, ενδέχεται δε να χρειαστούν οι συμβουλές ειδικού γιατρού για την αντιμετώπιση σπάνιων, ή σοβαρών προβλημάτων. Ωστόσο, πολλές λύσεις είναι απλές και φθηνές, π.χ. η χορήγηση τροχιοδρομικού μεταφορέα (τρόλεϊ) για τη διευκόλυνση του χειρισμού προϊόντων, ή η αλλαγή θέσης αντικειμένων πάνω σε γραφεία.

Για την αντιμετώπιση των ΜΣΠ, οι εργοδότες πρέπει να συνδυάζουν:

• εκτίμηση των κινδύνων
• συμμετοχή των εργαζομένων με διάλογο για την ανάδειξη παραγόντων κινδύνου

Μεταξύ των πιθανών προληπτικών μέτρων περιλαμβάνονται τα ακόλουθα:

• διαρρύθμιση του χώρου εργασίας και βελτίωση της στάσης του σώματος κατά την εργασία
• εξοπλισμός: διασφάλιση ότι είναι εργονομικά σχεδιασμένος και κατάλληλος για την εκτέλεση των καθηκόντων
• εργαζόμενοι: ενημέρωση και ευαισθητοποίηση σχετικά με τους κινδύνους
• καθήκοντα: αλλαγή μεθόδων εργασίας και εργαλείων
• διαχείριση: σχεδιασμός με στόχο την αποφυγή της εκτέλεσης επαναλαμβανόμενων εργασιών, ή παρατεταμένων εργασιών, σε ακατάλληλες στάσεις
• παράγοντες που σχετίζονται με την οργάνωση της εργασίας: καταρτισμός πολιτικής για τις ΜΣΠ

Οι μυοσκελετικές παθήσεις που εμφανίζονται στον εργασιακό χώρο είναι πολύ συχνές και η ενημέρωση εργαζόμενων και εργοδοτών πολύ σημαντική για την πρόληψή τους.