Η αφηρημάδα, δηλαδή η τάση να ξεχνάει κάποιος αντικείμενα, υποχρεώσεις, να μπερδεύει τους δρόμους και άλλες παρόμοιες καταστάσεις, ερευνάται από τους επιστήμονες για το αν σχετίζεται με την άνοια σε πιο μεγάλη ηλικία.
Η απλή αφηρημάδα περνάει απαρατήρητη πριν από τα 40, αλλά γύρω στα 50 αρχίζει να προβληματίζει, ειδικά όταν είναι έντονη και συχνά ονομάζεται: ήπια νοητική διαταραχή. Οι ειδικοί ορίζουν την διαταραχή αυτή ως την ύπαρξη προβλημάτων με τη μνήμη τα οποία είναι αρκετά σοβαρά ώστε να τα παρατηρήσει ο πάσχων, ή οι οικείοι του, αλλά δεν είναι αρκετά σοβαρά ώστε να επέμβουν στην καθημερινότητά του.
Μελέτες έχουν δείξει πως η ήπια νοητική διαταραχή πρωτοεκδηλώνεται στους 40άρηδες και 50άρηδες και φτάνει να προσβάλλει τον ένα στους πέντε 60άρηδες. Έρευνα στη Γερμανία και στις ΗΠΑ έδειξε πως οι μισοί, πάσχοντες από αυτήν, αναπτύσσουν τελικά άνοια, ενώ από τους υπόλοιπους οι μισοί περνούν φυσιολογικά τη ζωή τους και οι άλλοι μισοί βλέπουν τη μνήμη τους να βελτιώνεται με την πάροδο του χρόνου.
Το γιατί εξελίσσεται με τόσο διαφορετικούς τρόπους δεν έχει ξεκαθαριστεί. Ταυτόχρονα γίνεται προσπάθεια να βρεθούν τρόποι διάγνωσης και θεραπείας της διαταραχής.
Η απλή, καθημερινή αφηρημάδα, όπως το που είναι τα κλειδιά, δε φαίνεται να υποδηλώνει την παρουσία ήπιας νοητικής διαταραχής, σύμφωνα με μία μεγάλη μελέτη που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στην «Επιθεώρηση της Αμερικανικής Γηριατρικής Εταιρείας» (JAGS). Τα πιο έντονα φαινόμενα, όμως, όπως το να δυσκολεύεται κάποιος να βρει το δρόμο του στη γειτονιά του, αποτελούν έντονες ενδείξεις.
Προγενέστερες μελέτες όπως αυτήν, οδήγησαν το Εθνικό Ίδρυμα Γήρατος (NIA) των ΗΠΑ στην έκδοση οδηγιών για την διάγνωση της ήπιας νοητικής διαταραχής. Σύμφωνα με αυτές, εκτός από τη διαταραχή της μνήμης, οι πάσχοντες που κινδυνεύουν να εκδηλώσουν τελικά άνοια μπορεί να έχουν και άλλα συμπτώματα, όπως να δυσκολεύονται να βρουν τις σωστές λέξεις για κάτι, ή να αντιληφθούν την «συνολική εικόνα» για κάποιο θέμα.
Σε επίπεδο θεραπείας, δεν υπάρχει ακόμα κάτι που να μπορεί να αποτρέψει την εξέλιξη της ήπιας νοητικής διαταραχής σε άνοια. Για αυτό η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία σύμφωνα με πολλούς ερευνητές.
Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Proceedings» η συστηματική άσκηση μπορεί και να αντιστρέψει την ήπια νοητική διαταραχή. Πρέπει επίσης να ελέγχονται η αρτηριακή πίεση, τα επίπεδα χοληστερόλης, καθώς και ο σακχαρώδης διαβήτης, ο οποίος αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου για προβλήματα μνήμης, επειδή αυξάνει τον κίνδυνο αγγειακής άνοιας που είναι η δεύτερη συχνότερη μορφή άνοιας μετά το Αλτσχάιμερ.
Σε κάθε περίπτωση, άνθρωποι που αντιμετωπίζουν έντονα προβλήματα «αφηρημάδας», θα πρέπει να καταφεύγουν στο νευρολόγο και να δίνουν σημασία στην πρόληψη.
