Ο όρος αυχενικό σύνδρομο είναι καθαρά ελληνικός, των αρχών του περασμένου αιώνα και περιγράφει, όχι μία συγκεκριμένη πάθηση, αλλά μία ομάδα ενοχλημάτων γύρω από τον αυχένα, πού περιλαμβάνει αυχεναλγία (πόνο στον αυχένα), δυσκαμψία, αντανακλώμενο πόνο, νευραλγία στα άνω άκρα, πονοκέφαλο και ζάλη.
Το 1930 συσχετίστηκαν για πρώτη φορά οι εκφυλιστικές αλλοιώσεις στον αυχένα με την αυχεναλγία (πόνος στον αυχένα). Η απεικονιστική μελέτη των αυχενικών παθήσεων και η συσχέτισή της με την αυχεναλγία, τους πονοκέφαλους και τους πόνους στα άνω άκρα, διαδόθηκε μετά το 1970 με τη χρήση της αξονικής τομογραφίας.
Σταδιακά με την πρόοδο της ιατρικής επιστήμης και τη διάδοση της μαγνητικής τομογραφίας με την οποία μπορεί κανείς να διακρίνει τις κήλες των αυχενικών δίσκων, το βαθμό εκφύλισης της αυχενικής σπονδυλικής στήλης καθώς και το βαθμό της πίεσης στο νευρικό ιστό, ο γενικός όρος «αυχενικό σύνδρομο» άρχισε πλέον να μη χρησιμοποιείται ευρέως από τους ειδικούς. Πλέον οι διαγνώσεις που δίνονται είναι πιο συγκεκριμένες σχετικά με το πρόβλημα που υπάρχει.
Έτσι γίνεται διαχωρισμός σχετικά με το επίπεδο του αυχένα που προκαλεί τα συμπτώματα (ανώτερο αυχενικό τμήμα μέχρι τον Α3 σπόνδυλο και κατώτερο αυχενικό τμήμα, κάτωθεν του Α3, που συχνά περιλαμβάνει και συμπτώματα από τα άνω άκρα, λόγω πίεσης των αυχενικών νεύρων.)
Ο όρος «αυχενικό σύνδρομο» χρησιμοποιείται ακόμη σήμερα συνήθως για να περιγράψει συμπτώματα που σχετίζονται κυρίως με πονοκέφαλο και ζάλη. Η σημασία της διάγνωσης σε αυτές τις περιπτώσεις είναι πολύ σημαντική και συχνά απαιτεί τη συνεργασία ιατρών διάφορων ειδικοτήτων (ορθοπαιδικών, νευρολόγων, παθολόγων, ωτορινολαρυγγολόγων κ.α.).
Το «αυχενικό σύνδρομο», ή «αυχενικό», μπορεί να σχετίζεται με κάποιες παθήσεις, ή καταστάσεις που ενδεικτικά αναφέρονται παρακάτω:
- Κήλη δίσκου αυχένος (δισκοκήλη).
- Εκφυλιστική δισκοπάθεια και εκφυλιστική σπονδυλαρθρίτιδα.
- Μυοσυνδεσμική καταπόνηση, από σκυφτή θέση κεφαλής στην εργασία, λόγω λανθασμένου εργονομικού σχεδιασμού.
- Κεφαλαλγία εκ τάσεως (tension headache).
- Κατάγματα, εξαρθρήματα, υπεξαρθρήματα αυχένα.
- Τραυματισμοί μαλακών μορίων αυχένα: Whiplash Injury (κάκωση δίκην μαστιγίου, συχνή σε τροχαία), αυχενική θλάση.
- Αγκυλωτική υπερόστωση του αυχένος (νόσος του Forestier, ή σύνδρομο DISH).
- Αγκυλωτική σπονδυλίτις του αυχένα (Ankylosing Spondylitis).
- Ρευματοειδής αρθρίτις αυχένα, οροθετική (75%), ή οροαρνητική (25%). Aστάθεια.
- Ρευματική πολυμυαλγία με προσβολή του αυχένα.
- Μυοτενόντια διάταση τού αυχένα (Cervical Musculotendinous Strain).
- Aυχενική κατώτερη σπονδυλολίσθηση: π.χ. Α5-Α6, ή Α6-Α7 διαστημάτων.
- Aυχενική ανώτερη σπονδυλολίσθηση, με αστάθεια Α1-Α2 (Grisel Syndrome).
- Ραιβόκρανο κάθε αιτιολογίας (Torticollis).
- Κύφωση, σκολίωση και άλλες παθήσεις της σπονδυλικής στήλης.
- Χαλαρότητα των μυών (ιδίως πλάτης και ώμων).
- Τενοντίτιδες και παθήσεις του ώμου που συχνά αλληλοκαλύπτονται με προβλήματα από τον αυχένα.
- Περιφερικές πιέσεις νεύρων από τα άνω άκρα, που επίσης συχνά αλληλοκαλύπτονται με παθήσεις του αυχένα.
- Γενικευμένη χρόνια ινομυαλγία.
- Μικροβιακές λοιμώξεις του αυχένα.
- Όγκοι στην περιοχή του αυχένα, ή σε κοντινή περιοχή.
- Διαβητική πολυνευροπάθεια, με προσβολή και αυχενικών νεύρων.
- Σύνδρομο Cushing.
- Παθήσεις θυρεοειδούς αδένος.
- Αλκοολική πολυνευροπάθεια, με προσβολή και αυχενικών νεύρων.
- Παθήσεις του κρανίου και του εγκεφάλου.
- Προβλήματα στην όραση.
- Καρδιολογικές και πνευμονολογικές παθήσεις
- Νευρολογικές παθήσεις.
- Νευρώσεις και ψυχώσεις. Ψυχοσωματικές διαταραχές. Σωματομετατροπή.
Όπως φαίνεται από το παραπάνω πλήθος των παθήσεων και καταστάσεων που σχετίζονται με το «αυχενικό», είναι πολύ σημαντική η κατανόηση και η διάγνωση του προβλήματος, για να προταθεί η κατάλληλη θεραπεία.
Σημαντική είναι επίσης και η διαρκής ενημέρωση των ασθενών σχετικά με τα επώδυνα συμπτώματα γύρω από τον αυχένα (αυχενικό σύνδρομο), ώστε να μη παρασύρονται από «μαγικές» μεθόδους θεραπείας.
